Như chúng ta đã biết, mỗi loài muốn tồn tại đều trang bị một thứ vũ khí cho riêng mình và được di truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Thứ vũ khí đó có thể vô hại với loài này nhưng rất lợi hại với loài khác. Trong bài này, chúng ta cùng tìm hiểu một số loài thực vật ở nước ta có độc tố hiểm nguy với con người.
CÂY NGÓT NGHẺO: ĂN LÀ NGHẺO
Không chỉ ở các
dãy núi cao mà ở các khu rừng ngập mặn ven biển từ Huế đến Cà Mau cũng phân bố
một loài thực vật có hoa đẹp rực rỡ nhưng có độc tính cao: ngót nghẻo – Gloriosa
superba. Đây là một loại cây sống lâu, thân thảo dài 1 – 2m, lá hình mũi mác, đầu
tận cùng bằng một tua cuộn hình xoắn ốc quấn bám cho thân leo. Trái dạng nang
hình chuỳ dài, chứa nhiều hạt, khi chín có màu đỏ tươi. Mùa hoa vào tháng 5 –
6, mùa quả từ tháng 6 – 8. Độc nhất ở rễ củ. Chất độc đáng lưu ý có trong cây
là colchicin, chỉ cần 5mg cho 1kg thể trọng cũng đủ gây chết rất nhanh. Ngộ độc
do ăn phải cây ngót nghẻo gây bệnh cảnh cấp tính sau 2 – 6 giờ, đau rát miệng,
khát nước sau đó nôn, buồn nôn dữ dội, đau bụng và tiêu chảy, tiêu máu nặng dẫn
tới truỵ tim mạch, rối loạn tri giác, co giật, suy hô hấp, tiểu máu, thiểu niệu.
Diễn tiến xuất huyết, thiếu máu, yếu cơ vào những ngày thứ hai, thứ ba tiếp
theo. Nếu qua khỏi thường bị rụng tóc sau 1 – 2 tuần.
CÂY LÁ NGÓN: VẺ ĐẸP THẦN CHẾT
Khi những cơn mưa
đầu mùa đổ xuống các cánh rừng ở độ cao 200 – 2.000m, cũng là lúc loài lá ngón
Gelsemium elegans khoe sắc từng chùm hoa vàng rực rỡ. Nhưng chỉ cần một chiếc
lá mỏng manh hay chùm hoa đẹp đẽ kia có cơ hội xâm nhập vào cơ thể các loài máu
nóng, lập tức các độc tính ancaloit sẽ gây ra triệu chứng khát nước, đau họng,
chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn… sau đó là mỏi cơ, giảm thân nhiệt, hạ huyết áp,
răng cắn chặt, sùi bọt mép, đau bụng dữ dội, tim đập yếu, khó thở, đồng tử giãn
và chết rất nhanh do ngừng hô hấp. Mức độ độc của cây giảm theo thứ tự: rễ, lá,
hoa, quả, thân cây. Các nhà khoa học đã tìm thấy 17 đơn phân ancaloit gây độc
được chiết ra từ lá ngón.
Nước của rau má tươi
nguyên cây rửa sạch và giã nát có thể giải độc lá ngón, hoặc giã nhỏ cây rau muống
lấy nước uống, hoặc cho nạn nhân uống nước phân trâu, phân bò để nôn độc tố
ra...
CÂY SƠN: SƠN ĂN TÙY MẶT
Cây sơn có tên
khoa học Rhus succedanea được trồng rất phổ biến ở nước ta (vùng Phú Thọ) để lấy
nhựa, và cũng mọc tự nhiên trong rừng. Cây có chất nhựa, được nhân dân ta chế
ra “sơn ta” để gắn gỗ, làm đồ thủ công mỹ nghệ, sơn mài. Chất laccol trong sơn
ta gây dị ứng mạnh đối với da. Những người có cơ địa dị ứng chỉ đi ngang qua
cây hay ngửi thấy đã bị lở sơn và lở nặng, bỏng rát, khó chịu.
Chữa lở sơn cần
tránh rửa nước lã, tránh gãi hoặc chà xát lên chỗ da bị tổn thương; có thể dùng
lá khế tươi giã nát đắp lên; chấm nước chè tươi, nước lá bàng, hoặc nước muối
sinh lý (0,9%) vào vết thương; dùng lá sen khô, sắc lấy nước đặc rửa chỗ lở sơn
mỗi ngày 2 – 3 lần; nếu có dấu hiệu nhiễm khuẩn thì chấm thuốc tím pha thật
loãng 1/4.000 lên chỗ tổn thương và cần dùng thêm kháng sinh toàn thân. Có thể
uống các thuốc kháng histamin chống dị ứng. Cách tốt nhất để không bị “sơn ăn
tuỳ mặt” là tránh tiếp xúc với loài cây này.
CÂY SUI (THUỐC BẮN): BÒ RỪNG
CŨNG CHẾT
Cây sui (Antiaris
toxicaria) còn được gọi là cây thuốc bắn, được một số vùng phía Bắc nước ta
dùng làm chăn, nhưng lại có độc tố khủng khiếp nhất. Từ xa xưa, các thợ săn dân
tộc ít người ở miền núi đã biết dùng nhựa của loài cây này tẩm vào mũi tên săn
thú rừng, chỉ cần một phát trúng đích thì ngay cả một con bò rừng cũng không có
cơ hội sống sót! Bị nhựa sui bắn vào mắt sẽ gây viêm sưng có khi mù, nếu nhựa
dính vào vết thương hay trên da bị trầy xước lập tức ngộ độc với triệu chứng rầm
rộ và rất nhanh: các cơ giãn ra trong đó có cơ tim, khiến nhịp tim chậm dần và
ngừng hẳn, người nhão, mềm, mắt nhắm nghiền và mặt xanh tái.
Khi đi rừng, nếu bị
nhựa sui bắn vào mắt hay dây vào vết thương, cần nhanh chóng rửa sạch, khẩn
trương đưa đi cấp cứu.
CÂY SỪNG TRÂU: HẠ CẢ TRÂU
Sừng trâu
Strophanthus caudatus thuộc họ trúc đào Apocynaceae (một loài có độc tính), hoa
rất đẹp, quả ngộ nghĩnh như chiếc sừng trâu, nhưng độc tính thuộc loại mạnh. Cả
lá, rễ, hạt và nhựa đều độc.
Nhựa cây sừng trâu
thường được trộn với nhựa cây thuốc bắn để tẩm vào mũi tên săn thú. Hạt là
nguyên liệu chế strophanthin pha thuốc tiêm trị bệnh tim vì trong hạt chứa các
glycozit có tác động đối với tim (nhưng dùng quá liều chỉ định sẽ gây ngộ độc).
Khi ngộ độc, người bồn chồn vật vã, nôn kéo dài gây hội chứng mất nước và rối
loạn điện giải, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu, ù tai thở khó, mắt mờ dần và nhịp
tim rối loạn, lúc nhanh lúc chậm, triệu chứng rầm rộ. Nếu không cấp cứu kịp thời
có thể tử vong trong vòng 48 giờ. Bị ngộ độc cần khẩn trương gây nôn, rửa dạ
dày, cho uống thuốc tẩy, nằm nơi thoáng, yên tĩnh và truyền dịch, tiêm thuốc trợ
tim...
CÂY BỒNG HỒNG: HOA ĐỘC BÊN ĐƯỜNG
Bồng bồng có tên
khoa học Calotropis gigantea, có hoa to, đẹp và mọc rất nhiều ven đường các tỉnh
miền Trung. Nhựa của nó với liều thấp sẽ gây nôn, liều cao gây độc mạnh như nhức
đầu, chóng mặt, sốt, nổi ban khắp người, yếu sức sẽ bị ép tim, ngủ lịm, khó thở.
Đây cũng là cây
thuốc thường được dùng chữa kiết lỵ nhẹ, dùng ngoài trị viêm khớp, đắp lên ghẻ
mụn, các vết loét, lậu, giang mai; trộn với mật ong đắp lên các mụn loét trong
miệng. Tẩm vào bông rồi vò viên nhét vào lỗ răng đau sẽ làm ngưng đau nhức.
Lưu ý: nếu chúng ta không kiểm soát
được độc tính của loài này, xin đừng tự dùng chữa bệnh như đã nêu./.
Tuyet Trang suu tầm nhiều bài hay, bổ ích ghê. Nhất là có kèm hình ảnh bổ sung để dễ phân biệt, nhận dạng khi tiếp xúc. Chẳng hạn như lá ngón, anh nghe nhiều lắm trên TV, sách báo... nhưng chưa thấy bao giờ..
Trả lờiXóaThừ Bảy vui nhiều TT nhé
Bên face, em là Trúc Lan phải ko?
XóaLe Diem xin kinh chao anh Trung Kien....ten em la Le Diem khong phai Tuyet Trang anh a!....hinh nhu anh la nham lan thu 2 thi phai....hinh em giong Tuyet Trang lam ho anh Kien?.....Nhung hinh tren la minh hoa em khong biet ten co ay.....1 lan nua ten em la LÊ DIÊM anh Kien nhe....rat vui anh da den va chia se bai viet nay....
XóaAnh xin lỗi Lê Diễm nhé. Anh cũng không hiểu sao só sự nhầm lẫn này nhỉ, mắt anh hoa hay là cái đầu có vấn đề...
XóaKhi mở máy, anh thấy bài viết xuất hiện trong vòng kết nối của google, vào đọc ngay, thấy nội dung hấp dẫn, thiết thực, nên comment liền mà quên xem lại ai là chủ nhân... tê thật.
Chúc Lê Diễm chiều thứ Bảy vui nhé
Hiiiiiiiiiiiiiiiiiiii...........the thi hy vong lan sao anh Kien goi dung ten em nhe....that cam on anh...
XóaCó lẽ lời xin lỗi hơi bị thừa, Lê Diễm à.
XóaAnh đã kiểm tra lại những liên hệ, và chắc rằng Lê Diễm - Tuyet Trang tuy 2 mà một.
Có điều trang này thì nick này, trang kia thì nick kia, anh chỉ nhầm tí thôi...
Vậy là LÊ DIỄM có thể là vua thuốc độc rồi!
Trả lờiXóaSao em lai la vua thuoc doc???...biet gi noi de moi nguoi tranh de hai den than...em co y giup mpo nguoi ma....
XóaMỗi loài ...muốn tồn tại đều trang bị một thứ vũ khí cho riêng mình và được di truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Thứ vũ khí đó có thể vô hại với loài này nhưng rất lợi hại với loài khác...
Trả lờiXóaMỗi ngày Ta biết sống vì nhau...
Anh Van Nguyen noi dung roi do!....nhung theo Diem neu co vu khi thi de bao ve minh chu dung hai ai ca....
XóaBài viết rất hay cô em gái cùng họ ạ . Nhưng mà không biết thì làm sao phân biệt được . Tốt hơn hết thấy cây lạ thì đừng ăn bừa bãi . Trừ trường hợp đói ăn cũng chết không ăn cũng chết phải không em . Chúc êm luôn khoẻ . Bên facebook nick em tên gì vậy Diễm
Trả lờiXóaMừng quá! .... Anh Tiến đến thăm Diễm...Lời anh bình luận rất hợp lý....Dù sao cũng cẩn thận là tốt nhất anh Tiến ạ!...Thưa anh Tiến là em Diễm không thích Facebook vì nó nhìn hỗn tạp, không riêng tư Anh ạ!....Nên Diễm không có tạo Facebbok, em thích blogspot này hơn. Ai có di chuyển đi đâu thì đi nhưng ngôi nhà em chỉ là ở đâu thôi......Nếu anh Tiến có thời gian sang nhà em cùng san sẽ ưu tư cùng em nhé!.....Chúc anh luôn vui.
Trả lờiXóa